Ingen resultat.

Protokoll frå årsmøtet i Nilsgardstunet i Stordal, torsdag 24.mars 2022 kl. 18.00 - 18.45

Årsmøtet vart halde 24.mars 2022 på Nilsgardstunet i Stordal. Arne Haugen skreiv referatet og Kåre Stadheim og Odd Normann Hoff skreiv under protokollen. Etter årsmøtesakene var det ei god matøkt før Øyvind Midtlid heldt foredrag om postgangen i Storfjorden gjennom tidene. Han bygde det heile opp med å vise til eldre brev med særleg tilknyting til Ringdal, Hellesylt, Stranda og Norddal. Spennande og lærerikt.
2022 - 2022
Storfjorden
Les heile artikkelen

Årsmøte 2022

Torsdag 24. mars er det årsmøte i Foreininga sjøfart og sjøbruk i Storfjorden. Det held hus i Nilsgardstunet i Stordal, og tek til kl 18.00.
2022 - 2022
Storfjorden
Les heile artikkelen

Sogelag i bygdene langs fjorden

Foreininga Sjøfart og sjøbruk i Storfjorden ynskjer å ha eit godt samarbeide med andre kulturhistoriske lag og organisasjonar i foreininga sitt nedslagsfelt, dvs. bygdelaga langs Storfjorden. Her vil vi legge inn kontaktinformasjon til desse laga.
2022
Storfjorden
Les heile artikkelen

Sjøfart og sjøbruk i Storfjord på Facebook

Dersom du har bilder, fortellinger eller synspunkt kan du legge de ut i gruppen vår på Facebook. Her vil du også finne opplysning om samlinger og møter. Gå inn på brukergruppa "Sjøfart og sjøbruk i Storfjorden" på Facebook og bli medlem.
Les heile artikkelen

Perler i sunnmørsfjordane

av Per Arne Grebstad Det er mange slags perler rundt Sykkylvsfjorden. Her får de møte nokre av dei.
1760 - 2000
Sykkylven
Les heile artikkelen

Foreininga Sjøfart og sjøbruk i Storfjorden – kort historikk

Knut Maaseide har laga ein kort historikk om "Foreininga sjøfart og sjøbruk i Storfjorden" si historie. Frå oppstarten i 2014 og fram til 2021.
2014 - 2021
Storfjorden
Les heile artikkelen

Historiske Optegnelser

av Peder Fylling Tidleg på 1870-talet gjekk det ein følgjetong med historiske oppteikningar i Aalesunds Blad, og i 1875 kom dei ut i bokform. Forfattaren var folkeopplysaren og granskaren Peder Fylling (1818 – 1890). Her kjem nokre smakebitar frå hans «Historiske Optegnelser No. 2» i moderne språkform. Dei som vil lese teksten i Fylling si språkdrakt, finn boka på «Kulturnett. Kulturdatabase Møre og Romsdal» si heimeside (http://db.ikamr.no/MoereRom-lokalhistorie/Peder-Fylling).
1687 - 1804
Storfjorden
Les heile artikkelen

Litteratur knytt til folket og bygdene langs Storfjorden

Mykje er nedteikna om folk og bygdelag langs Storfjorden. Her kjem ei første liste over denne litteraturen. Veit de om andre bøker eller artiklar som burde vore med, så gje oss eit ord.
2020
Storfjorden
Les heile artikkelen

Årsmøte 2020

Årsmøtet i foreininga vart gjennomført 10.09 på Nilsgardstunet i Stordal. Det møtte 16 medlemmer og arrangementet gjekk greitt i desse koronatider. Styret sine forslag til årsmelding, årsrekneskap, årsplan, budsjett og kontingent vart vedteke. Dei er tidlegare sendt alle medlemmene. Valnemnda sine forslag vart vedteke samrøystes, så no er Norunn Heggebakk Steinnes ny leiar av foreininga. Asbjørn Krohn Dalen er ny i styret (vara). Etter årsmøtet fortalde Eystein Hjelme om jekteprosjektet. Spennande. Dette kjem vi attende til i eit seinare temamøte. Vanleg årsmøtereferat/protokoll kjem etter kvart. Til slutt vart Johan Weiberg Gulliksen, som no går ut av styret, takka for sitt engasjement og sin store innsats for foreininga.
Storfjorden
Les heile artikkelen

Gamle bilete frå Storfjorden

Dette er ei liste som omtalar nokre av dei plassane på nettet der du kan finne gamle bilete fra Storfjorden. Kjenner du til andre nettstader som burde vore med på lista, så gi oss eit ord. Så skal vi få dei med.
Storfjorden
Les heile artikkelen

Seks teikningar frå Sunnmøre

av Sophus Larpent "Skjønt Reiseskildringer og billedverker have spredt Ryet om Norges Naturskjønhed vidt omkring, ere dog Landets, efter mit Skjøn, meest maleriske Egne - imod Vest og imod Nord - kun lidet kjendte udenfor den snævre Kreds af Reisende, som have været paa disse Steder.
1863
Storfjorden
Les heile artikkelen

Gamle naust i Geiranger

Alle gardar på Sunnmøre har båt. Og har dei ein færing, så har dei også eit naust. Eit naust som i byrjinga kryp saman og verner båt og vegn mot vind og sjø. Etter kvart har desse små værharde nausta vokst og dei er ikkje lenger berre heimen til ein færing, ein klepp, garnkuler, auskar og anna utstyr. Difor skal vi sjå litt på nokre gamle, og eitt nyare, bilete av nausta i Geiranger og kva dei kan fortelle.
Les heile artikkelen

Årsmøtet i foreininga er utsett

Koronaviruset har tvunge oss til å utsette årsmøtet. Det vert altså ikkje årsmøte 24.mars i Stordal. Vi kjem attende med ny dato for årsmøtet når alt har roa seg.
Les heile artikkelen

Send oss gjerne artiklar og bilete!

Dersom du har fortellingar eller bilete som handlar om fjorden, send dei til oss og så legg vi dei ut på heimsida vår. Send dei i ein mail til jarle@sulebust.no eller til knut.maaseide@gmail.com eller til ein av dei andre i styret.
Les heile artikkelen

Om naust

ved Harald Grytten, Inger Giskeødegård og Peder Otto Dybvik Foredrag om naust som Harald Grytten, Inger Giskeødegård og Peder Otto Dybvik holdt på årsmøtet 2019 til "Foreininga sjøfart og sjøbruk i Storfjorden". Grytten stod for tekst, Inger Giskeødegård for tegninger, akvareller og maleri og historier rundt disse. Peder Otto Dybvik viste foto. Dette er Harald Grytten sin tekst. Et divertimento i fem satser
2019
Storfjorden
Les heile artikkelen

Storfjorden

Storfjorden er Norges femte lengste fjord. Den er 11 mil lang frå kysten og inn til Geiranger. Ei sidearm lengst ute er Hjørundfjorden. Lenger inne deler fjorden seg i to armar. Den eine ender i Tafjorden. Den andre går inn til Geiranger.
1950
Storfjorden
Les heile artikkelen

Har vi gløymt fjordens historie?

Harald Kjølås ​Det kan diskuterast i det vide og det breie om fjordlandskapet rundt Geirangerfjorden ville ha blitt verdsarv viss det ikkje var for kombinasjonen fjord og kulturlandskap med fjord- og fjellgardar. Dei som kjempa fram den norske søknaden meinte dei hadde størst sjanse ved å legge vekt på naturlandskapet isolert sett, men dei vedgår at sjølve fjorden og kulturlandskapet, fjord- og fjellgardane talde med.
1850 - 1950
Storfjorden
Les heile artikkelen

Fjordens historie - kva er det?

Delar av fjordane på Indre Sunnmøre har fått status som verdensarv. Det kjem ikkje minst av natur og landskap, men også av kultur og historia til dei som bygde og levde langs desse fjordane. Deira grunnlag for å slå seg ned her, var ikkje minst fjorden, både som transportåre, men også som matfat. Det som har skjedd på og i fjorden er vårt fokus, mens andre tar seg av vernet av den rike kulturarven som finst langs med fjorden.
1860 - 1940
Storfjorden
Les heile artikkelen

Hyllest til båt og naust og til fjordakulturen

Naust, båt, vegn og menneske er ein del av fjordkulturen. Det er ein del av fundamentet i tilværet. Historieforteljaren Bjørn Helge Nygård gjer bileta frå nausta levande, og vi kan nesten lukte tjøre, garn og fiskelever. Her er får vi møte naustet, og livet i og kring det.
1850 - 2002
Norddal
Les heile artikkelen

Gamle ord og uttrykk frå fjord og fjøre

Dette er ord og uttrykk samla inn for bruk i sogeskriftet "He du haurt det før"" i Stordal, Hefte nr. 3. Det var Karl E. Moe og Martin R. Moe som sto bak desse hefta, og denne gongen har dei fått hjelp av Ole Johan Vidhammer. Orda og uttrykka har nok vore i vidare bruk enn berre i Stordal.
1500 - 1950
Stordal
Les heile artikkelen

Nokre stadnamn ved Geirangerfjorden og Sunnylvsfjorden.

av Martin Furseth Oftast tenkjer vi ikkje over kva stadnamna tyder, dei er ein del av språket og slik sett kan det vere likegyldig kva for opphav dei har. Men alle stadnamna ved Storfjorden har ei opphavleg tyding. Mange av dei kan vere særs gamle og vart kanskje til før det vart vanleg med bokskrift i Noreg, og dei er ein del av vår språkhistorie. Gjennom å forstå kva eit namn tyder får vi ofte eit betre innblikk i den historiske utviklinga av ein stad.
1300 - 2020
Storfjorden
Les heile artikkelen

Frå grense Stranda til Sylte

Stadnamna er lagt inn av Sindre, Gunnar og Turid Aspehjell med Jens Lingaas som informant.
2019
Valldal
Les heile artikkelen

Stadnamn ved Fjørå

Stadnamna er innsamla av Sindre, Gunnar og Turid Aspehjell.
2019
Fjøra
Les heile artikkelen

Tafjord

Det er Sindre, Gunnar og Turid Aspehjell som har utarbeidd også denne samlinga av strandnamn i Tafjorden. Som kjelde har dei hatt Olaug og Arne Tafjord
1500 - 1950
Tafjord
Les heile artikkelen

Norddal

Stadnamna er samla inn av Sindre, Gunnar og Turid Aspehjell, Dei har reist langs stranda med båt. Lokakjend kjelde har vore Olav Melchior
1500 - 1950
Norddal
Les heile artikkelen

Frå Ytterdal til grensa mot Stranda

Desse stadnamna langs fjorden er samla inn av Sindre, Gunnar og Turid Aspehjell. Dei har også sett på GPS-koordinat som gjer det mogeleg å finne att stadene på kartet. Det handlar om strandlina frå Eidsdal og utover forbi Ospahjellen, Verpesdalen, Skrenakken. og Smoge-gardane til grensa mot Stranda ved Isflå.
1600 - 1950
Eidsdal
Les heile artikkelen

Ein redningsdåd

av Martin Furseth. I ulike samanhengar får ein gjerne fortalt om forlis og drukningsulukker i fjordane våre, til dømes i artikkelen «ULYKKER PÅ STORFJORDEN OG HAVET» av Astor Furseth. Men det hende òg at båtar forliste i storm og uver og at folk likevel makta å klamre seg fast på vrakgods og båtkvelv, og med nærast umenneskeleg innsats likevel vart redda. Denne forteljinga er om ei slik hending, der to menn og ei ung kvinne nær hadde gitt opp all von om å bli berga.
1880 - 1900
Glomset
Les heile artikkelen

Trist jul på einbølt gard

Av Johannes Osvik På mange sunnmørsgardar åt dei fisk til jul. Men den var ikkje alltid så greitt å få fisken i hus. Stundom gjekk det slett ikkje bra. Slik er denne triste historia frå Kastet. Samstundes er det fortellinga om ei jente som ikkje nølte, men gjorde det ein kunne forvente, og meire til, når ulukka først var ute.
Les heile artikkelen

Drukningsulykker på Storfjorden

Etter grundig gransking i bygdebøker, kyrkjebøker og andre kjelder har Astor Furseth konkludert med at meir enn 300 personar har drukna i Storfjorden i løpet av dei 300 siste åra. 75 av desse har drukna av skredhendingar. I tillegg har meir enn 50 personar frå Storfjordområdet drukna på havet.
1701 - 2005
Storfjorden
Les heile artikkelen

Drukningsulukka i Storfjorden 8. januar 1923.

Av Norunn Heggebakk Steinnes Den 7. januar 1923 skulle Johan Edvard og 3 av borna, Martin Edvard, Johannes og Nikoline og verfar til Johannes, Bernt Nilsen Hauseth, ro over Storfjorden frå Sykkylven til Honningdalen for å vitje slekta si. Dei rodde frå Aursneset og turen over fjorden gjekk greitt. Tilbaketuren vart verre.
1918
Glomset
Les heile artikkelen

Forlis ved Skrenakken

Fraktebåten M/S «Leif Erikson» som køyrde på Skrenakken 1. september i 1970, var ingen liten båt. No ligg han på over 300 meters djup. Båten har ei særs skiftande forhistorie.
1970
Stranda
Les heile artikkelen

Tafjordulukka

Klokka 03.08 natt til laurdag 7. april i 1934 losna Langhammaren i Heggura på nordsida av Tafjorden midt mellom Fjørå og Tafjord. Eit fjellskred på rundt 3 millionar kubikkmeter stein og sand raste nedover frå 730 meters høgd, og i ei fart på rundt 100 kilometer i timen, traff det vassflata. Det skapte ein tsunami som breidde seg både utover og innover i fjorden, og la det meste øyde på si ferd.
1934
Tafjord
Les heile artikkelen

Skafjellulukka

Om kvelden den 8. januar 1731 rasa eit gigantisk fjellparti i fjorden frå Rammerfjellet tvers over fjorden frå Stranda sentrum. Ei 30-40 meter høg flodbølgje gjekk over fjorden og raserte alt liv i strandsona på Stranda.Kyrkja vart øydelagt og fire born frå den vesle plassen Ura som vart teken av raset, greidde saman med foreldra sine å kome seg opp på hustaket som flaut i fjorden. Januarkulden den natta gjorde at dei fire borna fraus ihel. Også minstejenta som låg i ei trekrybbe som flaut på fjorden, omkom av kulde, . Foreldra berga seg, men i alt 17 menneske omkom.
1731
Stranda
Les heile artikkelen

Uvêrsnatta 25. februar 1854

Stranda ei stormfull vinternatt 1854. Mannskapet kjemper for å redda handelsjakta "Flora" - noko som får katastrofale konsekvensar. Kva hende og kvifor gjekk det så gale?
1854
Stranda
Les heile artikkelen

Klimaet i Storfjorden

Av Astor Furseth Korleis har klimaet endra seg etter at isen byrja å sleppe taket for 20 000 år sidan. Korleis har det veksla mellom varme og kulde, og kva var følgjene for menneska som klora seg fast ved dei høge fjella og djupe fjordane her på våre kantar?
Storfjorden
Les heile artikkelen

Ishuset ved Stordalsholmen

Av Harald Kjølås I vår frysar- og kjøleskaptid er det vel ingen som tenkjer på at naturis i si tid var ei viktig handelsvare, og at kalde Norge var storeksportør. Ein ting er dei tusenvis av tonn med naturis som vart skore ut av vatn og dammar rundt Oslofjorden, og som vart eksportert som store isblokker til eit lager i London.
1850 - 1910
Stordal
Les heile artikkelen

Isproblem i Tafjorden

Ved Harald Kjølås To avismeldingar frå Sunnmørsposten, den eine frå 1924, den andre litt seinare, fortel om isproblema tafjordingane hadde å stri med før i tida, og som dei i dag kan køyre i bil forbi.
1924
Tafjord
Les heile artikkelen

Sjøisen - både til plage og nytte

Av Harald Kjølås At både Tafjorden, Norddalsfjorden, Geirangerfjorden og Sunnylvsfjorden var dekt av sjøis i lange periodar vinterstid, var nok vanleg både på 1700-talet og i førstninga på 1800-talet som er blitt kalla «den vesle istida».
1750 - 1960
Storfjorden
Les heile artikkelen

Fjørå 1924

Her treng vi fleire opplysningar. Skriv dei ned og send dei på mail.
Les heile artikkelen

Borgarsete i Norddal

av Bjørn Jonson Dale På Dalebø og Rellingen i Dalsbygda og i Ytredal, eller Ytre Dale, som namnet var i samtida, blei det dreve borgarnæring gjennom tidene. Berre i Ytre Dale var det tale om etter måten lange og samanhengande tradisjonar.
1600 - 1830
Norddal
Les heile artikkelen

Julehandel i Dalsbygda

Av Johannes Osvik Det er rart når ein ser attende, korleis ein synest alt var så mykje meir enkelt før enn no. Ein kan ta dette med julebord til dømes: Eg høyrde aldri ordet nemnt eingong i mi oppvekst-tid. Nei, ein måtte nok litt uti desember, før jula for alvor var på tale. Og det som eg her fortel, knyter seg til ei viss hending som nær sagt var ein tradisjon for Osvik- og Kastefolket. Eg tenkjer då på den årlege turen til Dalsbygda, til dei to handelsmennene der, han Buda-Ole og han Buda-Jakob, for å selje skinn og somme tider smør og ost.
Les heile artikkelen

Ljåslått

Av Johannes Osvik Skal slåttekaren duge må både ljå, orv og bryne være gode. Men ein Honndalsljå og heimelaga orv var ein godt rusta. Natursteinbrynene fekk etter kvart konkurranse med dei nye smergelbryna, men same kva du sverga til, å slå var ein kunst som måtte lærast og øvast på.
1900 - 1950
Fjøra
Les heile artikkelen

Fagert folk mellom fjord og fjell. Soga om dei inste bygdene på Sunnmøre. Første del.

Dette skreiv eg for nokre år sidan, på oppdrag for Verdsarvsorganisasjonen. No finn eg det ikkje på nettet lenger og føler meg derfor fri til å publisere det her.
1000 - 1850
Storfjorden
Les heile artikkelen

Fagert folk mellom fjord og fjell. Soga om dei inste bygdene på Sunnmøre. Andre del.

Av Bjørn Jonson Dale Turisteventyret: «Evig eies kun det tapte» Enno kring 1850 levde folket i dei inste fjordbygdene på Sunnmøre, Sunnylven, Geiranger og Norddal, i eit nær reint bondesamfunn. Folkemengda var vel 3200, og større hadde ho ikkje vore på fem hundre år, sidan 1340-åra.
1850 - 2020
Storfjorden
Les heile artikkelen

Fra en reise på Sunnmøre i januar 1888

av Th. S. Haukenæs I januar 1888 drog folkeminnesamlaren Thrond Sjursen Haukenæs frå Bergen til Sunnmøre med dampskipet «Framnes». Opplevingar og historier frå den turen festa han på papir i «Reiseskildringer frå Norges natur og folkeliv. I» som kom ut i 1890. Her er nokre utdrag frå skildringane av to Storfjord-bygder.
1880 - 1890
Geiranger
Les heile artikkelen

Furstrandgardane, våre grannar i sør

Av Norunn Heggebakk Steinnes Mellom Glomsetbygda/ Valdegrenda og Furstrandgardane ligg Storfjorden. Storfjorden var i min oppvekst ei inntektskjelde og matauke for gardane langs fjorden også i området der eg vaks opp. Det vart rekna med seks gardar i Furstrandbygda, Rønes, Furstrand (også kalla Jogarden), Bjørnevik, Oppsal, Sandvik og Kyrkjesteinen. Tre av desse vart seinare delte og Kyrkjesteinen vart tidleg fraflytta.
1700 - 2019
Glomset
Les heile artikkelen

Kyrkjebuene på Sunnmøre

av Harald Kjølås I fjordbygdene der kyrkja stod kom det oftast også kyrkjebuer. Der kunne dei som kom farandes langvegs frå, med båt eller hest, setje frå seg det dei hadde med seg eller skulle ha med heim. Og her vart kvardagsklede bytta ut med søndagsklede.
1700 - 1960
Storfjorden
Les heile artikkelen

"Fake news" også før i tida

President Donald Trump er så oppteken av det han kallar "fake news", falske nyheiter. I avisene har det vore mykje slikt opp gjennom historia, direkte feil og overdrivingar. Her har vi eit døme henta frå danske "Politikken", gjengitt i "Søndmørsposten", nærast til skrekk og advarsel.
Les heile artikkelen

Fjorden og folket i fjordbygdene i eldre tid

I nokre artiklar tar historikaren Bjørn Jonson Dale oss med til dei indre fjordstrok og den historiske utviklinga der fram til 1800-talet.
Les heile artikkelen

Historier frå Storfjorden

fortalt av Eva Øye Ein tidlegare nabo av meg, Eva Øye, fortel historier frå Knivsflå. Farmor til Eva var fødd på Knivsflå 12 mai 1886. Foreldra var Inger Marta og Ingebrikt. Oline Marta, som Eva si farmor heitte, vart gift med Ole Petter Larsen Langhaug i Spjelkavik. Dei fekk fire born, ei jente og tre gutar, og Eva var eit av barnebarna. Far til Eva bygde hus på garden Langhaug ved Lillevatnet i Spjelkavik
1880 - 1950
Geiranger
Les heile artikkelen

Ein grepa kar - ein trugen tenar

av Solveig Ytterli. Tore Olai Ytterlid (1894 - 1960) Frakteskuta hans Tore heitte «Stanley», og var den finaste av alle båtane. «Stanley» vart vel passa på , han vart skrapa og olja kvart år, og rekka, rorhuset og kahytta nymåla. Kven kjende ikkje «Stanley» når han kom til syne rundt neset, med småbåten diltande etter i kjølvatnet?
1894 - 1960
Storfjorden
Les heile artikkelen

"Skredet kommer - Jaget fra hjem og livsverk"

av Martin Furseth Denne overskrifta stod på første sida av Stavanger Aftenblad den 9. april 1900 og innleidde ein artikkel med eit intervju av Andreas Karlsen, den nest siste brukaren av fjellgarden Horvadrag ved Geirangerfjorden. Det meste av intervjuet er teke med nedanfor. Teksten er referert utan endring, med unntak av at dobbeltvokalen "aa" er bytt ut med "å".
1840 - 1910
Geiranger
Les heile artikkelen

Ein rotur og eit huskjøp med komplikasjonar

av Martin Furseth Martin Lyshol ville kjøpe seg eit hus. Men Martin var på Stranda og huset i Sykkylven, og ikkje var det så liketil å få ordna kjøpet heller. Historia om korleis Martin fekk tak i huset trass alle vanskar, kjem her.
1911 - 1972
Sykkylven
Les heile artikkelen

Balladen om buda . . .

av Alv Dale I "Julehandel i Dalsbygda" fortel Johannes Osvik om julehandel på budene i Dalsbygda. Her er Alv Dale sin forvitnelige skildring av buda, Buda-Ole og Buda-Berthe.
Norddal
Les heile artikkelen

Jakteskipper Karl Johan Viken

Av Ole P. Seboskar Forteljinga om Karl Johan Viken (1846-1920) skreiv Ole P. Selboskar til ein julefest i 1962. Vi møter Karl Johan og famlien hans og korleis dei levde og kva dei levde av.
1850 - 1920
Fjøra
Les heile artikkelen

Sander Korsnes

av Turid Aspehjell Sander Korsnes (1922 - 2009) fortel ymse hendingar frå livet på Korsneset. Dei hadde fjorden som ferdsleveg, og dei nytta han på mange vis, både i leik og alvor. Dei var nøydd til å ha båt på ein slik gard, - ikkje berre ein, men to. Når dei skulle reparere eller tjørebre ein, måtte dei ha ein å bruke. Dei hadde to båtar. Bestefaren hadde ein Sti-Kristianbåt og faren hadde ein ranaværing. Når det var råd, brukte dei segl.
1830 - 1930
Fjøra
Les heile artikkelen

Smoge-Ivar

På forsommaren i 1969 tenkte Ivar Smoge seg til å reise inn til Vonheim, garden sin i bratte fjellsida på Smoge ytst i Sunnylvsfjorden. Ivar ringde til den gamle venen sin, redaktør Magne Flem i Sunnmørsposten. Han kom med reportasjebåten Svint og frakta Ivar frå Stordal og inn til kaia på Ytste Smoge.
1910 - 1970
Storfjorden
Les heile artikkelen

Jakob og Inste-Åkerneset

av Harald Kjølås Busetninga på Inste-Åkerneset går langt attende. Dei store murane fortel om folk som ikkje såg seg redd for slit og hardt arbeid for å sikre seg og familien eit utkomme. Tett på naturen hausta dei der dei kunne og levde med både dei gåvene og farene som fjella og fjorden gav.
1900 - 1940
Storfjorden
Les heile artikkelen

Ordførardynastiet i Norddal

Nils Eliasson Grønningsæter (1845-1933) er nok den fremste representanten for "ordførardynastiet" i Norddal. "Nils på dampa" kalla dei han i Norddal, for så mykje reiste han med dampbåten inn og ut fjorden, at "på dampa" var tryggaste staden å treffe på han. Full av historier var han, og glad i å fortelje, så det sat alltid mykje folk rundt han. I denne artikkelen gir Gudmund Relling eit innsyn i heile ordførarslekta Grønningsæter som gjorde seg gjeldande både i fylket, i kommunen og på Stortinget.
1845 - 1933
Norddal
Les heile artikkelen

Magne Flem

Redaktør Magne Flem i Sunnmørsposten bestemte seg tidleg at han skulle opp på alle fjelltoppane i avisa sitt nedslagsfelt. Det vil seie Sunnmøre og delar av Romsdal og Nordfjord. Det målet nådde han før han vart gammal.
Les heile artikkelen

Sakarias Ansok - fjordfolkets sogeskrivar

Heilt frå barndomen likte han å skrive. I sin tidlege ungdom skreiv han små forteljingar som han fekk inn i ymse blad. I ”Nynorsk Vekeblad” fekk han inn ei novelle som han fekk 25 kroner i honorar for, og i 1928, same året han gifte seg, gav han ut den vesle boka ”Skogsetgrenda”
Les heile artikkelen

Spekulanten

Ved Storfjorden vart han fødd, ved Storfjorden levde han sitt liv og ved Storfjorden enda hans dagar.
Les heile artikkelen

Sølfest Syltevik - Uteliggar og filosof

Større original har ikkje Geirangerfjorden fostra enn Sølfest Syltevik (1865-1938). Knut Frøysa er den som har gjort Syltevik-Sølfest kjend utanfor den fjorden han var så glad i, og Frøysa kallar han både uteliggar og filosof. Det kan vel leggast til at han var religiøs og las mykje i Bibelen, men som Jesus så var han ingen avhaldsmann.
Les heile artikkelen

Doktor Torgersen

I 1924 kom ein relativt nyutdanna lege frå Vestfold til Stranda, og han vart nærast ein legende for fjordfolket. Oddmund Torgersen heitte han, og ein livslang innsats for folket i både Stordal, Stranda og Sunnylven kommunar la han bak seg, og han kvidde seg ikkje for å rykke ut sjølv til vanskeleg tilgjengelege fjord- og fjellgardar.
Les heile artikkelen

Fjordbonden

Færing, småljå og langorv var viktige arbeidsreiskapar for bøndene langs fjorden. Båten var til å forflytte seg med langs strendene, der kvart grasstrå var viktig for å sikre vinterfôret, og med småljåen slo dei langt til fjells. Ole Gabriel Homlong kan stå som eit døme på desse slitarane.
Les heile artikkelen

Slitar, bonde og fiskar

Han sleit og bygde opp ein gard ytst på Furstranda, og han var ein av dei store fiskarane i fjorden, fisk av alle slag, men mest laks.
Les heile artikkelen

Dreiv handel i naustet

Stokke-Nils frå Oaldsbygda starta tidleg med handel i Stokke-naustet. Naustet var ope og folk kunne kome og hente seg varer på ukurante tider mot at dei la pengar i kassa. Det var aldri manko. Seinare dreiv han handel på Hellesylt.
Les heile artikkelen

Uredd kraftkar

Ole Knivsflå (1885-1970) i Geiranger vart nærast ei legende i levande live, og vart av turistane nærast oppfatta som ein attraksjon i seg sjølv i Geiranger. Han skaut to jervar i eitt skot, og han var notbas fordi han kunne rope høgast. Når noko tungt skulle lyftast eller ei geit sto i skôrfeste, var han mannen dei tydde til.
Les heile artikkelen

Anna Groven

Stilt fôr ho gjennom livet, ville ha minst mogeleg snakk om slitet, men det går gjetord om det i Liabygda den dag i dag. Anna gifte seg i 1900 med Iver Martinus Groven og flytte ned til den veglause fjordgarden på Gravaneset. 15 år fekk dei saman før han døydde, og Anna sat att åleine med to born, Petter på 13 og Anna Marie på 10. Ho måtte ta fjøsstellet åleine, og ho måtte gå til setra etter at ho hadde gitt borna kveldsmat. Turen tok to timar, og så var det mjølking kveld og morgon før ho i gryotta måtte bere mjølka ned att til Grova.
Les heile artikkelen

Anna Matvik

Anna Matvik kom frå Ytste Åkernes og var vel vand med livsvilkåra på fjordgardane då ho tok seg teneste i Matvika. I jula i 1947 skulle ho forlove seg med eldste sonen Peder, men innunder jul omkom Peder i vedaskogen då ein fallande stein tok livet av han. I staden vart det eit par av Anna og Peder sin yngre bror, Rasmus som også tok over garden. Matvik var lenge den største geitegarden i fjorden, men Rasmus ville legge om til sauehald. Tre born fekk dei, og då mjølkebåten slutta å gå, flytte huslyden inn til Hellesylt. Anna ville ikkje at borna skulle bo heimafrå i skuletida.
Les heile artikkelen

Harald Kjølås

Harald Kjølås, den mangeårige sjefredaktøren i Sunnmørsposten, var ein kar med stort kontaktnett og stor arbeidskapasitet. Støtt hadde han noko på programmet. Og traff du han på gata, var det nesten alltid slik at enten var han på veg til eitkvart, eller så skulle han av stad å møte nokon.
1942 - 2017
Les heile artikkelen

"Dronningen" på Hjørundfjorden

av Per Arne Grebstad Mange stolte skip har sigla inn Hjørundfjorden. Her skal vi møte to av dei som har vore innom "Filmfjorden".
1970 - 2020
Storfjorden
Les heile artikkelen

Mjølkebåten, fjordabåten og andre båtar

av Per Arne Grebstad Mjølk og post - begge skal fram. Her er litt om mjølk og mjølkebåtane , og litt om fjordabåtane og levering av post.
1850 - 2022
Sykkylven
Les heile artikkelen

Ferda til kong Olav Digre gjennom Storfjorden

Av Martin Furseth Dei fleste på Sunnmøre har vel høyrt om ferda til kong Olav den heilage gjennom Storfjorden, på flukt frå fiendane sine. I tradisjonell norrøn sogestil har Snorre skildra ferda, om heltekongen og heilagmannen som måtte røme frå dei som hadde hærteke riket hans, om den strabasiøse reisa ut av landet og til frendane sine i Gardarike, og om undera og velgjerningane han gjorde på ferda.
1028
Storfjorden
Les heile artikkelen

Ferdsel på Storfjorden

Denne teksten byggjer i hovudsak på ein samtale Eystein Hjelme hadde med Ivar Holmen i februar 2019. Ivar fortel om dyrehald, ulukker, ishus, mjølketransport og fiske i Storfjorden i nærleiken av Stordalsholmen.
1930 - 1970
Stordal
Les heile artikkelen

Folk og færing

Av Oddvin Lundanes Dette er ein tale Oddvin Lundanes heldt i samband med vigsling av ny kyrkjebåt i Geiranger kyrkje, ein Stranda-færing, tro-kopi, utført av Lars Petter Knivsflå. Det heile fann stad i mars 2008.
1000 - 1930
Geiranger
Les heile artikkelen

Merkeår i samferdselsutviklinga på fjorden

Frå før vegar var og båtar dominerte, og fram til at vegane langs fjorden dominerer og gjer ferjene til bruerstatningar for bilane.
1787 - 1982
Storfjorden
Les heile artikkelen

Gamle og nyare kart over fjorden

Det er ikkje vanskeleg å finne avanserte og nyare kart også over Sunnmøre på nettet, men her er nokre døme på eldre kart.
Les heile artikkelen

Om føringsbåtar

av Kåre Nerhagen. Om førslebåtar eller «storbåten», som vi sa i daglegtale. Den mest vanlege type båtar i indre Storfjorden var nok færingen. Ein robåt med to par åra og to tofter, god til fiske og skysse folk og varer, og ikkje minst som kyrkjebåt. Men det kunne vere trong om noko større og stødigare båtar til frakting av til dømes storfe og hestar.
1850 - 1950
Fjøra
Les heile artikkelen

Reisandebåtane «Gerdt Meyer» og «Conrad Landgaard»

av Johan Weiberg Gulliksen Reisandebåtane si stordomstid var i 1920-30-åra. På Nordvestlandet, som elles langs kysten, var agentane sitt verste problem at det var så vanskeleg å komme seg frå stad til stad. Det var både avgrensa tilbod på offentlege kommunikasjonsmiddel og dårleg utbygde vegnett. Løysninga vart å bruke reisandebåtar. Nokre av grossistane skaffa eigen båt, men dei langt fleste leigde frå private reiarar i området.
1888 - 1940
Valldal
Les heile artikkelen

Ord og uttrykk knytt til båtbruk på Sunnmøre

Dei siste åttringane med det kjende råseglet vart brukte i Herøy på 1880-talet. Som så mange båtar før dei vart desse rigga om til «møringar». I 1911 skriv D. Liseth i ein artikkel i «Tidskrift for Sunnmør historiske lag» at det no er vanskeleg å finne ein åttring med den opphavelege sveipen.
1880 - 1880
Storfjorden
Les heile artikkelen

Båtbyggjartradisjonar

av Terje Linge Om båtbyggjartradsjonar i Norddal generelt og om Sti-Kristian færingen spesielt.
1850 - 1950
Norddal
Les heile artikkelen

Sunnmørsbåtane

Den kanskje fremste kjennaren av sunnmørsbåtane er nok båtbyggar Saxe Bjørkedal frå Bjørkedalen, som er utdanna skipabyggar og har bygd også moderne båtar på Ankerløkken Verft i Florø. Han har laga denne oppstillinga av dei ulike sunnmørsbåtane som er å finne på museet i Bjørkedalen.
1885
Geiranger
Les heile artikkelen

Sunnmørsjekta

Kjell Håvard Hatløy, styrar ved Herøy kystmuseum, gjorde for ein del år sidan eit interessant funn i eit naust på Håkonsholmen utanfor Ulsteinvik. Dte var restane av ei sunnmørsjekt, som vi har mangla kunnskap om, bortsett frå teikninga i "Søndmøres Beskrivelse" av Hans Strøm. Det var nok restar til at eksperten og båtbyggaren Saxe Bjørkedal kunne lage ein modell i målestokken 1:10. Arne Emil Christensen, i si tid leiar for vikingskipssamlinga på Bygdøy, har vore med på rekonstruksjonen, og Herøy Kystmuseum har stått bak bygginga av ei rekonstruert sunnmørsjekt som er lokalisert i Herøy.
1500 - 1900
Storfjorden
Les heile artikkelen

Snidbetna sunnmørsbåtar

Sunnmørsbåten var brei framme og smalna akterover. Denne forma fekk dei ved å setje inn fleire bordgangar i framskipet enn i akterskipet. To skråskorne bordgangar vart klinka saman med ein breiare rett framfor masta. Det gjorde båtane mjuke og føyelege i tung sjø, og godt eigna til å brukast på ei vêrhard kyststrekning.
1893 - 1900
Geiranger
Les heile artikkelen

Med lokalbåt i 1871

av Martin Furseth. I 1871 reiste forfattaren Magdalene Thoresen langs den norske vestlandskysten og ferda resulterte i boka Billeder fra Vestkysten av Norge. Ho skreiv boka i ein reportasjestil, ein ny sjanger som vart populær i Noreg. Frå boka hentar vi skildringa av ei båtferd på Storfjorden. Magdalena hadde reist med hesteskyss gjennom Norangsdalen, "det mærkeligste Dalføre paa Søndmør", og vidare gjennom Nibbedalen til "Hellesylt i Søndelvens Sogn, hvorfra Dampbaad fører videre til Aalesund, Søndre Søndmørs By og Centralpunktet for dens Kultur." Her tek vi med første delen av det avsnittet som ho kalla "Aalesund":
1840 - 1905
Hellesylt
Les heile artikkelen

D/S Gerdt Meyer

Har nok ytterlegare opplysningar om dampskipet "Gerdt Meyer" som seinare vart heitande D/S Magerholm? Kanskje eit bilete av skipet?
1910 - 1930
Valldal
Les heile artikkelen

Rutebåttrafikken på fjorden - fjordabåtane

Av Harald Kjølås Rutebåtane var frå 1857 av limet som batt fjordbygdene saman, og som også batt byen til bygdene. Før var det robåten dei tydde til.
1857 - 1979
Storfjorden
Les heile artikkelen

Humor på dampen

Frå inst i fjorden til byen tok det mange timar med dampen, og behovet for tidtrøyte var stort. Når fjordfolket sat i salongen på 2. klasse så var nok det viktigaste å frette nytt frå andre bygder, men også dei gode historiene kom gjerne fram, og dei gode forteljarane vart legendariske, reine popstjernene.
1880 - 1965
Valldal
Les heile artikkelen

Ferjekai - men kvar?

Kva for ei ferjekai er det vi ser på biletet nedanfor. Drar du kjensel på ferjekaia eller naturen rundt? Har du sett dette biletet før? Løysing: Kanestraumen på Nordmøre
1945 - 1960
Les heile artikkelen

Rutebåttrafikken på fjorden - ferjene

Fjordabåtane tok ikkje bilar og dei vart det stadig fleire av. I 1921 fekk så den første bilferga - "Bilfergen" - sjø under kjølen. Møre Fylkes Ruteselskap (MFR) vart stifta i 1920, men skiftet siden navn til Møre og Romsdal Fylkesbåtar (MRF) i 1949. Og no vart det mange ferjer. I perioden 1920-2001 åtte MRF 88 ferjer.
1920 - 1980
Storfjorden
Les heile artikkelen

Dei flytande hotella - ein del av Storfjordens soge gjennom halvtanna hundreår

av Bård Kolltveit Noreg som reisemål og cruisefart som ferieform har ei parallell soge. Unnateke krigs- og dei første etterkrigstidene har flytande hotell årvisst gjesta Geiranger og dei andre reisemåla i Storfjorden heilt sidan 1880-talet til i dag. Det byrja rett nok i 1875, der Nordkapp og midnatts sola var trekkplaster. Dette året arrangerte Cooks reisebyrå den første rundturen med betalande passasjerar langs Norskekysten, men Vestlandet stod ikkje på ruteplanen.
1860 - 2022
Geiranger
Les heile artikkelen

"Stella Polaris" i Hjørundfjorden

av Arne Nydal «Stella Polaris» seilte på cruise verden rundt og ble ikke bare Det Bergenske Dampskibsselskap mest berømte skip, men også et av de mest kjente cruiseskip i verden.[
1950 - 1960
Storfjorden
Les heile artikkelen

Cruisetrafikken skapte ei ny næring

av Helge Sørheim I 1996 sette Sunnmøre Museum opp utstillinga «Fra Kristiansund til Karibien. Norsk cruisefart gjennom 120 år.» Ansvarleg var Helge Sørheim. Han bygde på eit samarbeid med Bård Kolltveit og Norsk Sjøfartsmuseum. Utstillinga tok sjølvsagt for seg cruisetrafikken på Nordvestlandet. Sørheim har ordet:
1893 - 1922
Geiranger
Les heile artikkelen

Dei første turistane

Av Harald Kjølås I første bandet av bygdeboka ”Sunnylven og Geiranger” frå 1949 skriv P.A. Lillebø at det første engelske fartøyet kom til Geiranger i 1869, og at det vart buksert av ein liten dampbåt. Passasjerane gjekk i land og delte ut nokre religiøse skrifter. Akkurat slik har historia vore fortalt i Geiranger, og no veit vi at det var akkurat slik det skjedde.
1869 - 1869
Geiranger
Les heile artikkelen

Dei første turistane, hotella og cruiseskipa

Dei første turistane var i byrjinga nærast sett på med forakt av lokalbefolkninga. Dei gjorde ikkje noko nyttig anna enn å spasere rundt og snakke på eit språk bygdefolket ikkje forstod. Dei første turistane var elles ikkje først og fremst feriefolk, men meir oppdagarar og opptekne av naturen og av levevis og lokal kultur.
1850 - 1925
Geiranger
Les heile artikkelen

Kjendisar på fjorden

Av Harald Kjølås Kongar og keisarar har vore hyppige gjestar på fjordane på Indre Sunnmøre, og det at dei kom både med eigne skip og om bord i cruiseskip, gjorde at andre, meir vanlege turistar følgde etter.
1895 - 1993
Geiranger
Les heile artikkelen

Då cruiseskipet "The Viking" grunnstøytte

Av Harald Kjølås 17. juni 1910 kom det britiske cruiseskipet "The Viking" inn til Geiranger. Når det nærma seg Maråk slo vedkomande som hadde vakt i maskinrommet full fart forover i maskintelegrafen i staden for full fart akterover. Nokre meter frå land er det ein fatal feil, og det digre skipet rende med full fart inn i fjøra like sør for det som i dag er gamleskulen i Geiranger.
1910 - 1910
Geiranger
Les heile artikkelen

Legendariske cruiseskip

Nokre av cruiseskipa som gjesta Geiranger er blitt legendariske. Anten fordi dei kom her så mange gongar, fordi dei var særs vakre eller fordi dei var svært store eller svært berømte.
1894 - 2006
Geiranger
Les heile artikkelen

Cruisetrafikken la grunnlag for ei ny næring

Den sterke auken av cruiseskip på sunnmørsfjordane på slutten av 1800-talet og starten på 1900-talet gjorde at behovet for servicetiltak også på land auka dramatisk. Det handla ikkje berre om butikkar og servering, men kanskje aller mest om transport. Karjolar og hesteskyss var det vanlege frå først av, men utover på 1900-talet kom bilen for fullt, og seinare også bussen.
1899 - 1920
Geiranger
Les heile artikkelen

Jektekøylå

av Jon Dale Diktet er skriven av Jon Dale (1921-2004), oppvaksen i Dalsbygda i Norddal. Det står i boka "Årringar" som kom ut i 1991. Forfattaren tek oss med attende i tid, til då jektene var viktige for bygdene her inne.
1990 - 2000
Storfjorden
Les heile artikkelen

Jekter, jektebygging og jektehandel.

Av Eystein Hjelme Etter at Torbjørn Osvik, Ove Johan Hansen og Eystein Hjelme vart bedne om å skrive litt om jekter og jektebygging i indre Storfjorden, så viste dette seg fort å verte vanskeleg, sidan det meste er gått i gløymeboka. Trudde vi, men så viste det seg at utruleg mykje av både soger og ting var teke vare på rundt om i bygdene.
1600 - 1900
Storfjorden
Les heile artikkelen

Den tidligste jektefarten

I 1563 var det registrert 34 jekteeiere/jekteførere og noen av disse kom også fra Storfjordområdet.
1500 - 1700
Storfjorden
Les heile artikkelen

Fjorden var "allfarvegen"

Fjorden var viktigste "allfarvegen", og en eller flere båter fantes på alle garder. Langs fjøra stod naustradene tett i alle bygdelag langs Storfjorden. Båtfrakt av varer inn og ut fjorden må ha foregått så lenge det har bodd folk i fjordbygdene. Utenbygds varehandel foregikk med båter og jekter.
1560 - 1870
Storfjorden
Les heile artikkelen

Bondejekter til Trondheim

Sunnmørsjektene gikk enten til Trondheim (Trandem) eller til Bergen (Bjørgvin), og det skiftet fra bygd til bygd. Det hadde kanskje å gjøre med gamle innarbeidede kundeforhold å gjøre mellom jekteskippere/eiere og kjøpmenn i de to byene. De som hadde bondeprodukter dro gjerne til Trondheim, mens husflid, fisk og slike ting gikk til Bergen. Indre Sunnmøre reiste mest til Trondheim, mens ytre strøk reiste mest til Bergeen
1677
Storfjorden
Les heile artikkelen

1700-tallet

Knut Maaseide Det var en betydelig jektetrafikk på Storfjorden også på 1700-tallet, men det dabbet av på slutten av hundreåret, viser denne oversikten som Knut Maaseide har laget.
1700 - 1800
Storfjorden
Les heile artikkelen

Det dabbet av utover på 1800-tallet

Fra så godt som alle fjordbygdene var det jektetrafikk utover på 1800-tallet, og det ble også bygd jekter fram til 1840-årene. Men i løpet av 1800-tallet ble jektene utkonkurrert av jaktene som var sneseilere og kunne krysse mot vinden.
1800 - 1880
Storfjorden
Les heile artikkelen

Då jekta "Flora" forliste nokre meter frå land på Stranda

Kjølås-jekta "Flora" var bygd i Kjølås-vika på Stranda tidleg i 1840-åra. Ein jektekyndig bygningamann var innleigd til hjelpe dei fire eigarane til å bygge jekta, som vart ein av dei største i fjorden.
1854
Stranda
Les heile artikkelen

Reisa til Glomsetbygda for å kjøpe rundtømmer til stove

Frå Barndomsminne frå Hjørundfjord av Jon Mork Eg og Jakob bestemte at straks over nyttår skulle eg reisa til Glomsetbygda og kjøpe rundtømmer til stove. Me var no så mykje folk at det var ikkje forsvarleg med det husrom me hadde.
1920 - 1920
Storfjorden
Les heile artikkelen

Frå kaia i Tafjord 1932

av Turid Aspehjell Ein gong var det så mange båtar på brislingfiske i Tafjorden at det var mest ikkje råd å sjå rutebåten når han kom dampande mellom snurparane på veg mot kaia.
1927
Tafjord
Les heile artikkelen

Kyrkje- og naustmiljøet i Norddal

Bygdefolket langs fjorden var avhengig av to "hus" - naustet og kyrkja. To hus som gjerne var "naboar".
1780 - 2010
Norddal
Les heile artikkelen

Kyrkjeferd

av Harald Kjølås Fram til 1920 var kyrkjebakken offentleg kunngjeringsstad og møteplass for bygdefolket. Her er Osvik-folket på veg til kyrkja i Norddalen som dei høyrde til. Dei var ikkje lenger pålagt å møte til gudstenestene, men her traff dei vener og kjentfolk og praten gjekk livleg.
1840 - 1940
Tafjord
Les heile artikkelen

Høyfrakt og robåt

av Harald Kjølås Med robåten frakta dei høy frå eigen utmarksslått og frå markane til gardar som låg øyde. Med robåten frakta dei husdyr til og frå beite, og med robåt reiste dei til kyrkje, til handelsmann og grannar. Og med snøre og krok fiska dei frå robåten og sørga for matauke for folket langs fjorden.
1880 - 1920
Storfjorden
Les heile artikkelen

M/B "Tafjord" - på land og framleis på sjøen

Av Harald Kjølås Den 7. april 1934 vart motorbåten "Tafjord" kasta 60 meter opp på land av flodbølgja frå det store skredet frå Heggura. Men båten vart gjort i stand att, og brukt til transportoppdrag både av Tafjord Kraft og andre. På sine eldre dagar vart det sett i gang ein stor dugnadsinnsats for å berge båten og sikre framtidig drift. Det har gått bra, og no har Riksantikvaren sagt ja til at båten er verneverdig og kvalifisert til å få støtte til restaurering.
1934 - 2015
Tafjord
Les heile artikkelen

Fleire hus i farta

av Eystein Hjelme I "Nøysemd"-bøkene mine er det fortalt mange historier frå indre fjordstrøk, også om fleire hus som er blitt flytta på.
1904 - 1953
Valldal
Les heile artikkelen

Båtbord

av Eystein Hjelme Sunnmøringen såg seg nytte i det meste, og ein gammal båt som ikkje lenger var tett eller av andre grunnar var ubrukbar på sjøen, kunne nyttast som tømmer på land, skriv Eystein Hjelme i denne artikkelen om gjenbruk av båtbord, henta frå den første "nøysemd"-boka hans som kom ut i 2012 på Bjørlykke Forlag AS.
995
Storfjorden
Les heile artikkelen

Endå fleire hus i farta

av Harald Kjølås Huset på Lundanes vart også flytta, fortel Nils Roger Matvik. Det står i dag i Sykkylven.
1890 - 1952
Hellesylt
Les heile artikkelen

Tømmerfløyting på fjorden

Harald Kjølås På hausttinget i 1759 fortel amtmann Collin at folk fortalde at det på Sunnmøre for 100 år sidan, altså på midten av 1600-talet var prektige furuskogar. Det meste av desse skogane var no hogne ned. På 1500- og 1600-talet var Sunnmøre meir eller mindre tømt for furuskog.
1600 - 1700
Storfjorden
Les heile artikkelen

Mjølketransporten på fjorden

Av Harald Kjølås I dag blir mjølka henta på kvar gard i tankbilar med kjøling som køyrer til Sunnmøre Meieri i Ålesund. I gamle dagar var nettopp transporten av mjølka fram til meieriet den kritiske faktoren.
1870 - 1950
Storfjorden
Les heile artikkelen

Doktorbåten

Av Harald Kjølås I desse fjordane har dei kalla båten distriktslegen brukte for "doktorbåten" uansett kva namn båten har. Doktorbåten var ein kjend og kjær gjest, og både unge og gamle lærde seg å kjenne båten på lyden. Båten vart nytta både for å frakte distriktslegen på kontordag i dei ulike bygdene. Det var faste ruter, men det kunne også vere sjukdomstilfelle som kravde utrykking, og båten var einaste transportmiddelet når distrikslegen på Stranda eller i Valldal eller på Sjøholt skulle til andre bygder i legedistriktet sitt.
1890 - 1965
Stranda
Les heile artikkelen

Husflytting på fjorden

Av Harald Kjølås Når folk i tidlegare tider flytta så tok dei med seg husa sine, og langs fjorden skjedde flyttinga med båt. Både bustadhus og løer er flytta og gjenbrukte i andre bygder. Her var lite skog og tømmer var dyrt. Gjenbruk var billegare.
1700 - 1960
Storfjorden
Les heile artikkelen

Sakte fart med telegram

Av Harald Kjølås Før telefonen kom til dei inste fjordbygdene var robåten den einaste forma for kommunikasjon dei hadde. Sjølv når ein skulle sende telegram så tok det si tid.
1885 - 1950
Geiranger
Les heile artikkelen

Jonbåten

I daglegtalen vart M/B "Ytterdal" berre kalla Jonbåten etter eigaren Jon Ytterdal. I 28 år, fram til september 1959, gjekk M/B "Ytterdal" trufast mellom meieriet på Stranda og fjordbygdene i Norddal. Eigaren, Jon Ytterdal, hadde rekna ut at han årleg hadde frakta rundt 2,2 millionar liter mjølk til meieriet på Stranda. I tillegg til mjølk hadde han også med seg passasjerar.
1930 - 1966
Storfjorden
Les heile artikkelen

M/B "Luna" - Skyssbåt på fjorden

Frå tidleg i 1950-åra var M/B "Luna" doktorbåt for doktor Oddmund Torgersen på Stranda. Frå 1921 var båten den første mjølkebåten til og frå meieriet på Stranda, og heile tida var M/B "Luna" skyssbåt på fjorden. Det kunne bere fotballkampar, skirenn, og ikkje minst dansetilstellingar eller bryllaup då båten vart nytta til å transportere menneske. Mange langs fjorden har gode minne frå turar med M/B "Luna".
1920 - 1964
Storfjorden
Les heile artikkelen

Ei nyårsferd i Storfjorden i 1930-åra

Av Henrik Straumsheim Straumsheim som var ein omtykt lærar på Møre Folkehøgskule i Ørsta, diktar av Sykkylvssongen, og lyrikar på sin hals, skreiv i eit julenummer i Sunnmørsposten og ein nyttårsferd på Storfjorden i 1930-åra. Han gir eit bilde av at det å ta seg fram langs fjorden når ein blir for sein til rutebåtane ikkje er så enkelt. (trykt i eit julenummer i Sunnmørsposten)
1930 - 1939
Sykkylven
Les heile artikkelen

Også "Sveveren" var på fjorden

Av Harald Kjølås I desse tider er Storfjorden peika ut som testfjord for sjølvgåande skip utan både kaptein og mannskap, framtida er her. Det meinte dei også i 1965 då dei satsa på at luftputefartøy skulle bli framtida for rutetransport på Sunnmøre. Luftputebåten SRN-5 vart leigd inn, men lokalt vart han heitande berre "Svevaren", og på Stranda, der garden Sve ligg, vart han heitande berre "Sve-vêren".
1965 - 1965
Storfjorden
Les heile artikkelen

- Dei kalla oss "KIDS"

Minne frå ein skuletur i 1930 Av Ole Gjerde Tre av dei ungdommane frå Stranda som i 1930 var med på skuletur hentar her fram minna frå den gongen. Turen gjekk til Geiranger, Hellesylt, Øye og attende til Stranda. Dei hadde chartra "Luna" til turen. Så bli med på turen og del minna til Kjellaug Rusten, Kristine Røyr og Johan Hagebakk.
1930 - 1930
Hellesylt
Les heile artikkelen

Isbryter

Det var ei tid vinterane var kalde og fjordane fraus til. Både til sorg og glede. Isen var ein leikeplass og ein møteplass, men også ei hindring for båtane som skulle inn og ut av fjorden. Då laut isbrytarane trå til.
1955 - 1986
Sykkylven
Les heile artikkelen

Doktorskyss Ytterdal - Aalesund for 65 år sidan.

av Karl Rem Denne artikkelen stod i Sunnmørsposten i mars 1938. Det er tidlegare skulestyrar Ole Martinus Uri (1855-1947) som fortel Karl Rem om doktorskyss på fjorden i ei tid då dette var meir utfordrande enn det er no for tida.
1872 - 1838
Norddal
Les heile artikkelen

Den første sirkelsaga ved fjorden

Av Johan Weiberg Gulliksen Nils A. Liaaen var en vitebegjærlig båtbygger som heile tida søkte mer kunnskap. I 1857 var han på studietur til Tyskland og England. Der så han bruk av dampdrevne sirkelsager.
1850 - 1900
Norddal
Les heile artikkelen

Båtbyggjarane Rasmus Knutsen Korsnes og Kristian Nilsen Ytterlid

Av Ole P. Selboskar Ole Selboskar skreiv stykke i ungdomslagavisa til ulike festar. Denne artikkelen om båtbyggjarane Rasmus Knutsen Korsnes og Kristian Nilsen Ytterlid fekk han med til 17.mai feiringa i 1964. Rasmus bygde 200 båtar og svigersonen mest det same.
1800 - 1920
Fjøra
Les heile artikkelen

Strandafæringen

Båtkyndige folk som Per Weddegjerde, Lars Longva, Jon Godal, Geir Ola Vatne og Håvard Hatløy reiste til garden Opsvik i Stranda kommune for å studere båtbyggingstradisjonane der. . Lars hadde lagt ned grunnarbeidet og etterrøkt gardar og folk som det har vore båtbygging på. På Opsvik møtte dei Arne Opsvik, sonesonen til båtbyggar Ole A. Larsen Opsvik, den siste båtbyggaren på garden. På Stranda hadde den omfattande båtbyggartradisjonen nærast gått i gjøymeboka etter industrialiseringa i starten på 1900-talet.
2005
Stranda
Les heile artikkelen

Den fremste båtbyggaren i fjorden

Skipsbyggmester Nils A. LIaaen (1820-1872) er nok den fremste båtbyggaren og den som tok båtbyggarfaget lengst av alle som har vokse opp langs fjordane på Indre Sunnmøre. Han var fødd i ei lita stove nedanfor Ljøfossen nokre hundre meter nord for båtstøa på Nedre Ljøen. I år 1800 fekk faren hans, Anders Knutson bygsle nokre hustufter og ein hageflekk her i år 1800, og 20 år seinare vart Nils fødd. Han vart kalla Fosse-Nils av fjordfolket, og heile slekta hans kom frå fjord- og fjellgardane.
1820 - 1872
Sunnylven
Les heile artikkelen

Båtbyggjarbygda Stranda

Dei færraste som lever i dag vil tenkje på Stranda som ei bygd med ein lang båtbyggiartradisjon, men faktum er at på l800-talet var Stranda ei like viktig båtbyggjarbygd som Bjørkedalen. I det hundreåret vart det frå båtbyggjarane på Stranda bygd ein stad mellom 500 og 1000 færingar.
1700 - 1950
Stranda
Les heile artikkelen

Båten Tafjord

MB «Tafjord» ble bygd på Vestnes i Romsdal av Einar Helland i 1927. Motorbåtlaget Tafjord fikk fartøyet bygd for å drive rutetrafikk i Tafjord, en fjordarm i Storfjorden.
1927 - 2019
Tafjord
Les heile artikkelen

Det siste fartøibygg i Valldal

Med utgangspunkt i bygginga av Myreåtringen fortel Carl Hoel om korleis dei gjekk fram, og kva slags verktøy dei brukte når dei bygde båt i Valldal. Han fortel også om korleis dei fekk sjøsett båtane sjølv om dei var bygde milevidt frå fjorden. Dessutan nokre ord om det vesentlege i å ta vare på minna om eldre tider.
Les heile artikkelen

Fjorden som fiskeplass

For folket som budde ved Storfjorden var denne ei viktig attåtnæring. Fjorden hadde eit mangfall av fiskeslag som folket kunne forsyna seg av. Ikkje alle som budde på gardane ved fjorden i Skodje kommune hadde nok å leva av med dei inntektene gardane gav.
Les heile artikkelen

Stordalsvika - eit spiskammer

Stordal Sogelag gav i 2007 ut to hefte som omhandlar fiske i Stordal gjennom mange generasjonar. Publikasjonen har to delar, ein tekstdel og ein bilagsdel med detaljert skildring av fiskeplassane . Klikkar du på "Kart" oppe i høgre hjørnet av heimesida her og vidare på "Fiskeplassar- Stordal" vil du finne kvar fiskeplassane er. Teksten er henta frå sogelaget sin publikasjon.
Les heile artikkelen

Notlaga i Tafjord

Av Turid Aspehjell Tafjord har vore ein svært fiskerik fjord, og det har vore mange snurpenotlag. Kven som var med i dei ymse laga har naturleg nok endra seg opp gjennom åra. Nokre var med i fleire lag, og kor lenge dei var med, er uvisst.
1929 - 1950
Tafjord
Les heile artikkelen

Sildevise i Tafjord

formidla og kommentert av Turid Aspehjell Tidvis har det vore eit omfattande brislingfiske i Tafjord. Det er det "Sildevisa" handlar om. Etter visa kjem det her nokre forklarande kommentarar. Denne visa har vore framført på ungdomshuset i Tafjord, sist ein gong på 80 eller 90-talet av Sverre Roald.
1924
Tafjord
Les heile artikkelen

Min barndoms fjord

Av Per Arne Grebstad Nedsteenden av kaia på Aure var bygd av kraftige stolpar og plankar. Dei låg med ei opning på godt og vel ein tomme mellom kvar. Her låg vi småhynane på magen med fiskesnøra våre som vi hadde senka ned til murten, som er den minste seien, og det var rikeleg av han.
1945
Sykkylven
Les heile artikkelen

Lakseverpa i Aurebukta

Dette er innlegget Per Arne Grebstad heldt på ei samling på Stranda 15.november 2017. Grebstad fortel om lakseverpa i Sykkylven. Kvar dei låg og korleis dei fungerte. Han nyttar Hans Strøm og Sunnmøres Beskrivelse til å greie ut om lakseverp, laksenøter og laksegarn. Til slutt tek han turen innom Vikøyra og historia om korleis oppdrett av aure og laks tok til der i 50-åra.
1900 - 1960
Sykkylven
Les heile artikkelen

Geiranger Sildenotlag

"Protokoll for Geiranger Sildenotlag 1868" fortel oss om fisket i Geirangerfjorden frå 1860-åra og langt ut på 1900-tallet. Vi får høyre om kva slags fisk dei fekk opp, om båtar og nøter, og om rogalendingar som kom på vitjing i 1928. Til slutt også om korleis andre syslar tok over interessa til folk inne i fjorden og Sildenotlaget vert historie.
Les heile artikkelen

Stor-notlaget på Glomset

av Norunn H. Steinnes Silda har vore eit fiskeslag som har vore ettertrakta på våre kanter. Hans Strøm skreiv i sin beskrivelse om «Fogderiet Søndmøre» frå 1764 om silda: «Sild er en bekiendt fisk som årlig falder her i ubesrivelige mengder, og haver hidinntil indbragt landet anseelige fordeler.»-- Han nemner og sildenota.
Les heile artikkelen

Fiskeplassar i Stordalsvika og Storfjorden utanfor

Oppe til høgre på heimesida finn du Artiklar, Bilete, Kart og Om oss. Om du går inn på "Kart" finn du mellom anna fiskeplassane i Stordal. Klikkar du på symbola på kartet skal du etter kvart få opplysningar knytt til fiskeplassen. Teksten i artikkelen (litt redigert) er henta frå Stordal Sogelag sitt "Temahefte nr. 14 frå 2007.
Les heile artikkelen

Oppdrett av ørret/laks i Storfjorden – det første forsøk i Fjørå i 1967

Ein kort historikk om eit kortvarig eksperiment. Av Kåre Nerhagen Eg har fått oppmoding til å skrive litt om det første vesle forsøket som eg kjenner til, om kunstig oppdrett av ørret i sjøen i vårt område.
1967 - 1979
Fjøra
Les heile artikkelen

Laksen - den glade vandrar

Av Per Arne Grebstad Å tøffe innover Storfjorden ein vårdag i ein båt med Voldamotor må vere ei oppleving. Geitsimbra overtek skogbotn etter kvart som snøen smeltar. Ivar Aasen brukar ordet symra, og det liknar på sumar, dei moderne menneska seier kvitveis.
Les heile artikkelen

Forteljinga om storkveita og den oppattpussa båten

Av Harald Lied Dette er forteljinga om ein noko uvanleg fisketur for Lars Olsson Lied og historia om Uksvikbåten som vart pussa opp og vart som ny. Artikkelen stod først i Bygdeminne, sogeskrift for Stranda Sogelag.
1846 - 2018
Stranda
Les heile artikkelen